De rol van (sociale) media bij de perceptie van de Gaza-oorlog

Wat is de samenhang tussen het nieuwsgebruik van Nederlanders en hun steun in de oorlog tussen Israël en Hamas? Hoe informeren Nederlanders zich over deze oorlog? En in hoeverre spelen (sociale) media een rol bij de perceptie die Nederlanders hebben over deze oorlog? Om dit te onderzoeken hebben we in de periode van januari 2024 tot en met maart 2024 Nederlanders ondervraagd over hun mediagebruik en standpunten met betrekking tot deze oorlog.

De resultaten van dit onderzoek zijn hier te lezen en zullen worden gebruikt in de online serie ‘Ophef’ van Nieuwsuur. De belangrijkste resultaten:

Traditionele media vaakst gebruikt

Traditionele media en nieuwsapps en -websites worden veruit het vaakst gebruikt door Nederlanders om zich te informeren over de oorlog tussen Israël en Hamas.

Ruim vier op de vijf Nederlanders die het nieuws over de oorlog volgen, doen dit via een van deze twee media. Nederlanders volgen het nieuws minder vaak via traditionele nieuwsaccounts op sociale media (52%) en andere sociale media-accounts (26%).

Iets meer dan de helft van de Nederlanders vindt traditionele media en nieuwsapps en -websites betrouwbaar (respectievelijk 57% en 54%), terwijl andere nieuwsbronnen, zoals traditionele nieuwsaccounts op sociale media (31%) en andere nieuwsaccounts op sociale media (9%), het minst vaak als betrouwbaar worden gezien.

Jongeren maken meer gebruik van sociale media

Jongeren (18-34 jaar) maken vaker gebruik van sociale media als hun voornaamste bron van nieuws over de oorlog.

Drie procent van de Nederlanders gebruikt nog andere (dan de eerder genoemde) nieuwsaccounts op sociale media als voornaamste nieuwsbron en 23 procent kijkt ernaar, maar gebruikt het niet als voornaamste nieuwsbron.

Voor 9 procent van de jongeren zijn andere nieuwsaccounts op sociale media de voornaamste nieuwsbron. In totaal kijkt 36 procent ernaar, maar gebruikt het niet als belangrijkste bron van informatie over de oorlog.

Jongeren steunen de Palestijnen vaker

Jongeren steunen vaker de Palestijnen, terwijl ouderen vaker Israël steunen. Vijftien procent van de Nederlanders heeft steun voor Israël, terwijl 18 procent de Palestijnen steunt. Onder jongeren heeft maar 8 procent steun voor Israël en juist 22 procent steun voor de Palestijnen, terwijl onder ouderen (65+) 22 procent steun heeft voor Israël en 14 procent voor de Palestijnen.

Sociale media-gebruikers steunen Palestijnen vaker

Vier op de tien Nederlanders die de oorlog primair volgen via traditionele media op sociale media (38%) of andere nieuwsaccounts op sociale media (44%) hebben steun voor de Palestijnen. De steun voor de Palestijnen ligt lager onder Nederlanders die het conflict via ander, meer traditionele, media volgen.  

Ook onder jongeren lijken degenen die de oorlog primair via sociale media volgen vaker steun te hebben voor de Palestijnen.

Disclaimer: causaliteit niet vast te stellen

Het is op basis van dit onderzoek niet mogelijk om causaal vast te stellen dat de primaire nieuwsbron van Nederlanders invloed heeft op de steun. Leeftijd kan ook een verklarende rol spelen. In dit onderzoek zien we ‘bewijs’ voor beide verklaringen: jongeren hebben vaker steun voor de Palestijnen en gebruiken vaker andere media als hun primaire nieuwsbron.

Tegelijkertijd is er een verband tussen de nieuwsbron en de steun. Onder jongeren steunt 22 procent de Palestijnen, tegenover 44 procent van degenen die andere nieuwsaccounts als hun primaire nieuwsbron gebruiken. Dit verschil suggereert dat de nieuwsbron mogelijk een (groter) effect heeft op de steun dan de leeftijd, maar het is geen zekerheid. Anderzijds kan steun effect hebben op de gekozen nieuwsbron.